Γράφει η Άντρια Γεωργίου

Μια φορά κι έναν καιρό, σε ένα μικρό νησί στη μέση του πελάγους, ζούσε μια γυναίκα, η οποία κάθε πρωί ύψωνε την ελληνική σημαία και την κατέβαζε με τη δύση του ήλιου. Το νησί αυτό βρισκόταν μια ανάσα από τα τουρκικά παράλια, αλλά η γενναία γυναίκα έμεινε πιστή στο καθήκον της για 40 ολόκληρα χρόνια. Θα μπορούσε να ήταν η αρχή ενός παραμυθιού, αλλά είναι η αληθινή ιστορία της Κυράς της Ρω, κατά κόσμον Δέσποινας Αχλαδιώτη, η οποία σαν σήμερα, στις 13 Μαΐου 1982, άφησε την τελευταία της πνοή σε ηλικία 92 ετών.
Η Δέσποινα γεννήθηκε το 1890, στο τότε τουρκοκρατούμενο Καστελόριζο, και τη δεκαετία του 1920 εγκαταστάθηκε με τον σύζυγό της στη γειτονική βραχονησίδα της Ρω, της οποίας ήταν οι μοναδικοί κάτοικοι. Το 1940, ο άντρας της, Κώστας Αχλαδιώτης, αρρώστησε βαριά και πέθανε. Μετά τον θάνατό του, η Κυρά επέστρεψε στη Ρω, το 1943, με την τυφλή μητέρα της.

Έκτοτε, ύψωνε κάθε πρωί την ελληνική σημαία, την οποία υπέστελλε με τη δύση του ηλίου, επιδιώκοντας με τη συμβολική αυτή πράξη να καταδεικνύει την ελληνικότητα του νησιού έναντι των τουρκικών αξιώσεων. Κατά την περίοδο της Γερμανικής Κατοχής, υπήρξε μέλος της Αντίστασης, προσφέροντας τις υπηρεσίες της με κάθε τρόπο. Παρέμεινε ο μοναδικός κάτοικος και φύλακας του νησιού μέχρι τον θάνατό της, αρνούμενη να το εγκαταλείψει. Όπως έλεγε η ίδια: «Η ζωή των Καστελοριζιτών ήταν η βραχονησίδα Ρω, αν οι Τούρκοι την παίρναν, δεν θα υπήρχε Καστελόριζο».
Βέβαια, η ζωή στο ακριτικό νησί δεν ήταν εύκολη. Πολλές φορές βρέθηκε στο στόχαστρο των Τούρκων, οι οποίοι εκμεταλλεύονταν τυχόν απουσία της, για να αποβιβαστούν στο νησί και να υψώσουν την τουρκική σημαία. Πρώτη φορά αυτό συνέβη το 1929. Μόλις, όμως, την είδε η Δέσποινα, πήρε ένα λευκό σεντόνι και γαλάζιο ύφασμα και έραψε την ελληνική σημαία, την οποία ύψωσε στη θέση της τουρκικής.
Το 1975, ένας Τούρκος δημοσιογράφος, ο Ομάρ Κασάρ, μαζί με δύο άλλα άτομα, εκμεταλλευόμενοι την ολιγοήμερη απουσία της από το νησί για λόγους υγείας, ύψωσαν την τουρκική σημαία στη Ρω. Όταν η Δέσποινα γύρισε στο νησί, την κατέβασε αμέσως. Για τον πατριωτισμό και το θάρρος της τιμήθηκε από την Ακαδημία Αθηνών με βραβείο κατά την πανηγυρική συνεδρία τού σώματος στις 30 Δεκεμβρίου 1975, ενώ έλαβε και πληθώρα άλλων βραβείων και τιμών.

Η ίδια είχε πει: «Τα ξερονήσια του Καστελόριζου και της Ρω τα αγαπώ. Έμεινα μόνη μου το 1943 στο Καστελόριζο με την τυφλή μου μάνα, όταν έφευγαν όλοι οι κάτοικοι του νησιού στη Μέση Ανατολή και στην Κύπρο. Με την ελληνική σημαία υψωμένη και την αγάπη για την Ελλάδα βαθιά ριζωμένη μέσα μου πέρασα όλες τις κακουχίες. Βέβαια η ζωή στη Ρω δεν είναι και τόσο ευχάριστη, αλλά νιώθεις πιο πολύ την Ελλάδα, χαμένος όπως είσαι στο πέλαγος, λίγες εκατοντάδες μέτρα από τις τουρκικές ακτές. Την ελληνική σημαία θέλω να μου τη βάλουν στον τάφο μου».