Πρίν από 219 χρόνια οι Ηρωικές Σουλιώτισσες έγραψαν την δική τους ιστορία!

Ο Δεκέμβρης του 1803 ήταν ο μήνας που σημάδεψε και σημαδεύτηκε το Σούλι. Ήταν η χρονιά που ερήμωσε το Σούλι. Πολλοί το εγκατέλειψαν, άλλοι αναγκάστηκαν να το εγκαταλείψουν και άλλοι συνειδητά έμειναν και πέθαναν για τα ιδανικά και την πατρίδα τους.

Την 12η Δεκεμβρίου ανήμερα την υπογραφής της συνθήκης με τους Τούρκους, ο καλόγερος Σαμουήλ μαζί με άλλους πέντε Σουλιώτες αντί να παραδώσει το Κούγκι όπως είχε συμφωνηθεί βάζει φωτιά στις πυριτιδαποθήκες και το ανατινάζει.

Στις 18 Δεκεμβρίου 1803 μια ομάδα υπό τον Κίτσο Μπότσαρη, πατέρα του Μάρκου Μπότσαρη, κατόρθωσε να διασπάσει τον κλοιό και να διαφύγει με 147 άνδρες στην Πάργα. Όσοι απέμειναν στην μονή Ταξιάρχη Μιχαήλ αιχμαλωτίστηκαν, ενώ μια ομάδα γυναικών με τα παιδιά κατέφυγαν στην άκρη του απότομου γκρεμού με τα λεγόμενα βράχια του Ζαλόγγου. Για να μην πέσουν στα χέρια των Τουρκαλβανών, οι 57-63 γυναίκες (διαφέρουν οι πληροφορίες ως προς τον αριθμό μια μονογραφία της Μονής Ζαλόγγου γράφει 300 Σουλιώτισσες) με τα παιδιά τους έπεσαν στο γκρεμό και αυτοθυσιάστηκαν.

Κατά τον Βασίλειο Σφυρόερα, ο αυτόπτης μάρτυρας Τουρκαλβανός αξιωματικός Σουλεϊμάν Αγάς έγραψε: «Οι γυναίκες πιάστηκαν από τα χέρια και άρχισαν ένα χορό, που τα βήματά τους τα κινούσε ένας ασυνήθιστος ηρωϊσμός και η αγωνία του θανάτου τόνιζε το ρυθμό του. Στο τέλος των επωδών, οι γυναίκες βγάζουν μια διαπεραστική μακρόσυρτη κραυγή, που ο αντίλλαλός της σβήνει στο βάθος ενός τρομακτικού γκρεμού, όπου ρίχνονται με όλα τα παιδιά τους». Ο χορός συνοδευόταν, σύμφωνα με την παράδοση, από το θρυλικό τραγούδι:«Έχε γεια καημένε κόσμε, έχε γεια γλυκιά ζωή, κι εσύ δύστυχη πατρίδα, έχε γεια παντοτινή…». Μαρτυρίες λένε ότι κάποια παιδιά απ αυτά επέζησαν.

Διαταγή άνωθεν: Οι Τουρκαλβανοί, καλούν τους Σουλιώτες να παραδώσουν τα όπλα και να μεταβούν στα Γιάννενα,όπου ο ίδιος ο Αλή θα ορίσει τον νέο τόπο διαμονής τους. Οι Σουλιώτες γνωρίζοντας τι τους περιμένει, αρνούνται κατηγορηματικά και αποφασίζουν να πολεμήσουν μέχρι το τέλος. Μεταξύ Σουλιωτών και Τουρκαλβανών, δόθηκαν σκληρές μάχες. 147 Σουλιώτες με επικεφαλής τον Κίτσιο Μπότσαρη, έσπασαν τον κλοιό και κατάφεραν να ξεφύγουν. Μια άλλη ομάδα, υπό τον Ν. Κουτσονίκα αιχμαλωτίστηκε από τις δυνάμεις του Μπεκίρ Τζογαδούρου, ο οποίος ήταν αδελφοποιτός (βλάμης) του Κουτσονίκα.

Θάρρος και περηφάνια απ’ τις Σουλιώτισσες: Μερικές γυναίκες, σύμφωνα με τις περισσότερες πηγές 56 και κατ’ άλλες 22, και λίγοι άνδρες, ανέβηκαν στην ψηλότερη κορυφή του Ζαλόγγου, το Στεφάνι. Προτίμησαν από την ατιμία και τη σκλαβιά, τον έντιμο θάνατο μαζί με τα παιδιά τους. Αφού πρώτα έριξαν τα μικρά παιδιά τους στο βάραθρο κάτω από το Ζάλογγο, οι Σουλιώτισσες σχημάτισαν χορό και καθεμία φθάνοντας στο χείλος του γκρεμού αποχωριζόταν από τις άλλες και έπεφτε στο βάραθρο.

Η ιστορία της ανέγερσης του Μνημείου Ζαλόγγου: Το μνημείο, κτίσθηκε το 1950-1961 και είναι το μεγαλύτερο άγαλμα της Ελλάδας, με τον τίτλο Μνημείο Ζαλόγγου, με σχέδια του γλύπτη Γεώργιου Ζογγολόπουλου. Tα εγκαίνια έγιναν στις 10 Ιουνίου 1961, ημέρα Σάββατο, παρουσία του βασιλιά Παύλου, της βασίλισσας Φρειδερίκης, των μητροπολιτών όλης της Ηπείρου και άλλων επισήμων.

Το μνημείο βρίσκεται στην κορυφή ενός γκρεμού, σε ένα φυσικό μπαλκόνι του όρους Ζάλογγο. Πιο συγκεκριμένα, βορειοδυτικά της Πρέβεζας σε απόσταση 29 χιλιομέτρων από την πόλη, σε υψόμετρο 700 μέτρων και είναι ορατό από απόσταση 35 χιλιομέτρων. Ο πλησιέστερος οικισμός είναι η Καμαρίνα και η πρόσβαση προς το γλυπτό είναι μοναδική καθώς αν κάποιος θέλει να φτάσει σε αυτό πρέπει να ανέβει λιθόστρωτο μονοπάτι 410 σκαλοπατιών που ξεκινά από το Μοναστήρι του Αγίου Δημητρίου που βρίσκεται σε χαμηλότερο υψόμετρο. Το μνημείο έχει μήκος 18μ. και ύψος 13μ. Εδράζεται σε μία λιθόχτιστη βάση, πάνω στην οποία έχουν τοποθετηθεί οι έξι γιγαντόσωμες αφαιρετικές μορφές των Σουλιωτισσών. Οι Σουλιώτισσες είναι κατασκευασμένες από οπλισμένο σκυρόδεμα, επενδυμένο με περίπου 4.300 ασβεστολιθικούς όγκους, υπόλευκου χρώματος.

Τον Ιούνιο του 2021 το Μνημείο Ζαλόγγου χαρακτηρίστηκε ως Μνημείο Νεότερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας, σύμφωνα με απόφαση του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού.

πηγή